Jatoba Hout: Duurzaam en Veelzijdig Tropisch Hardhout
Interessante Weetjes over Jatoba Hout
- Jatoba staat ook bekend als "Braziliaanse Kers" vanwege zijn roodachtige kleur.
- De Jatoba boom kan tot 40 meter hoog worden, met een stamdiameter tot 150 cm in zeldzame gevallen.
- Het hout is zo hard dat het vaak wordt gebruikt voor intensief belopen vloeren en trappen.
- Jatoba bomen produceren grote, eetbare vruchten die lokaal worden geconsumeerd en in traditionele medicijnen worden gebruikt.
- Het hars van de Jatoba boom, bekend als "copal", wordt gebruikt in de productie van vernis en in sommige religieuze ceremonies.
Jatoba, ook bekend als Braziliaanse Kers, is een tropische hardhoutsoort afkomstig uit de hooglandbossen van Zuid- en Midden-Amerika, voornamelijk uit Brazilië. Het is de commerciële naam voor de botanische soort Hymenaea spp., vooral Hymenaea courbaril. Deze houtsoort behoort tot de familie Leguminosae – Caesalpiniaceae. Jatoba staat bekend om zijn duurzaamheid, sterkte en mooie uitstraling, waardoor het een populaire keuze is voor zowel binnen- als buitentoepassingen.
Herkomst
Jatoba wordt voornamelijk geïmporteerd uit Brazilië en komt voor in de tropische hooglandbossen van Zuid- en Midden-Amerika. De bomen worden gemiddeld 30 tot 40 meter hoog, met takkenvrije stammen van 18 tot 24 meter. De stam heeft een diameter van 60 tot 90 cm, maar kan in zeldzame gevallen tot 150 cm bereiken. De stamvoet is vaak gezwollen.
Uiterlijk en Structuur
| Eigenschap | Beschrijving |
|---|---|
| Kernhout | Oranjerood tot roodbruin, varieert van egaal roodbruin tot roodachtige notenkleur. |
| Spinthout | Rozewit. |
| Textuur | Matig fijne nerf, soms met een geaderde tekening. |
| Draad | Rechte draad, soms kruisdraad. |
| Afwerking | Mooi glad afgewerkt, met een fraaie glans. |
Duurzaamheid
| Duurzaamheidsklasse | Beschrijving |
|---|---|
| Kernhout | Duurzaam (natuurlijke duurzaamheidsklasse II). |
| Spinthout | Niet duurzaam (natuurlijke duurzaamheidsklasse V). |
Fysieke en Mechanische Eigenschappen
| Eigenschap | Waarde |
|---|---|
| Gemiddelde volumieke massa | 900 kg/m³ |
| Radiale krimp (60-30% r.v.) | 0,7% |
| Radiale krimp (90-60% r.v.) | 0,6% |
| Tangentiële krimp (60-30% r.v.) | 1% |
| Tangentiële krimp (90-60% r.v.) | 1,2% |
| Werken (60-30% r.v.) | 1,7% |
| Werken (90-60% r.v.) | 1,8% |
| Buigsterkte | 134 N/mm² |
| Elasticiteitsmodulus | 15.000 N/mm² |
| Druksterkte (evenwijdig met de vezel) | 66 N/mm² |
| Schuifsterkte | 17,2 N/mm² |
| Hardheid (Janka) – Kops | 11.200 N |
| Hardheid (Janka) – Langs | 10.400 N |
Droging en Vochtgehalte
Jatoba droogt traag maar met weinig risico op vervormingen. Het is belangrijk om het hout zorgvuldig te drogen om scheuren te voorkomen.
Bewerkbaarheid
Jatoba is gemakkelijk te bewerken en het oppervlak kan mooi glad worden gemaakt. Bij kruisdraad is het aanpassen van de snijhoek noodzakelijk. Voorboren is aanbevolen om splijten te voorkomen.
Afwerking
Jatoba bevat wateroplosbare inhoudsstoffen die soms vlekken kunnen veroorzaken. Het hout kan goed worden afgewerkt met oplosmiddelhoudende producten. Watergedragen producten vereisen een sealer (poriënvuller) om doorslag van inhoudsstoffen te voorkomen.
Toepassingen
Jatoba is veelzijdig en wordt gebruikt in diverse toepassingen, zowel binnen als buiten:
- Binnenschrijnwerk: Intensief belopen parket, plankenvloeren, traptreden.
- Buitenschrijnwerk: Ramen, deuren, gevelbekleding.
- Meubelen: Diverse soorten meubelen, lijsten en knoppen.
- Houtsnijwerk: Draai-, houtsnij- en beeldhouwwerk.
- Scheepsbouw: Kielen, randen.
- Waterwerken: Zoetwaterwerken, brugdekken.
Commerciële Afmetingen
| Dikte | Vaste breedtes | Lengte |
|---|---|---|
| 26 mm | 80/105/130/155/180/205 mm | 185 cm en langer, gemiddeld 275 cm en langer |
| 65 mm | 90/130/155/180/205 mm | 185 cm en langer, gemiddeld 275 cm en langer |
| 40, 52 of 65 mm | Vallende breedtes van 15,5 cm (10-15% van 10-14 cm) | 185 cm en langer, gemiddeld 275 cm en langer |
| 40 of 52 mm | Vallende breedtes van 23 cm (10-15% van 10-22 cm) | 185 cm en langer, gemiddeld 275 cm en langer |
Conclusie
Jatoba hout is een hoogwaardige hardhoutsoort met uitstekende mechanische eigenschappen en een aantrekkelijke uitstraling. Het is duurzaam, gemakkelijk te bewerken en veelzijdig in gebruik, wat het een populaire keuze maakt voor zowel binnen- als buitentoepassingen. Dankzij de goede beschikbaarheid en de diverse commerciële afmetingen is Jatoba een uitstekende keuze voor diverse houtprojecten.
Veelgestelde Vragen (FAQ)
Wat is de hardheid van Jatoba hout?
Jatoba is een zeer harde houtsoort. Op de Janka-hardheidsschaal scoort het 10.400 N (langs) tot 11.200 N (kops), wat het geschikt maakt voor toepassingen waar slijtvastheid belangrijk is, zoals vloeren.
Is Jatoba geschikt voor buitengebruik?
Ja, Jatoba is geschikt voor buitengebruik. Het kernhout heeft duurzaamheidsklasse II, wat betekent dat het duurzaam is en goed bestand tegen weersinvloeden en insecten.
Hoe moet Jatoba hout worden afgewerkt?
Jatoba kan goed worden afgewerkt met oplosmiddelhoudende producten. Bij gebruik van watergedragen producten is een sealer (poriënvuller) nodig om doorslag van inhoudsstoffen te voorkomen.
Is Jatoba moeilijk te bewerken?
Ondanks zijn hardheid is Jatoba relatief gemakkelijk te bewerken. Het oppervlak kan mooi glad worden gemaakt. Bij kruisdraad moet de snijhoek worden aangepast, en voorboren is aanbevolen om splijten te voorkomen.
Wat zijn de meest voorkomende toepassingen van Jatoba?
Jatoba wordt veel gebruikt voor intensief belopen vloeren, traptreden, meubelen, buitenschrijnwerk, en in de scheepsbouw. Het is ook geschikt voor decoratief houtsnijwerk en zoetwaterwerken.
