Iroko hout, ook bekend als Kambala, is een duurzame en veelzijdige hardhoutsoort afkomstig van de Chlorophora regia en Chlorophora excelsa bomen. Dit hout wordt gewaardeerd om zijn esthetische kwaliteiten, sterkte en weerstand tegen weersinvloeden, waardoor het geschikt is voor zowel binnen- als buitentoepassingen.
Herkomst
Iroko komt uit verschillende delen van West- en Centraal-Afrika. De twee belangrijkste botanische soorten die Iroko hout leveren zijn:
- Chlorophora regia: Komt voornamelijk voor in de natte delen van het West-Afrikaanse regenwoud, van Gambia tot Ghana.
- Chlorophora excelsa: Groeit in gebieden met meer bladverlies, van Senegal tot Mozambique.
| Botanische Naam | Groeigebied |
|---|---|
| Chlorophora regia | Van Gambia tot Ghana |
| Chlorophora excelsa | Van Senegal tot Mozambique |
Uiterlijk en Structuur
Iroko is een lichtboom die goed natuurlijk verjongt, vooral in open gebieden zoals langs exploitatiewegen of plaatsen met ijle vegetatie.
- Kernhout: Goudbruin, verdonkert aan de lucht tot donkerbruin. Het kernhout heeft een gelijkmatige structuur en een matig fijne nerf.
- Spinthout: Geelwit, duidelijk verschillend van het kernhout.
- Textuur: Matig fijne nerf met een rechte draad tot kruisdraad, soms golvend. De groeiringen en lichte parenchymsporen rond de houtvaten zijn goed zichtbaar.
Duurzaamheid
Iroko hout is zeer duurzaam tot duurzaam (natuurlijke duurzaamheidsklasse I-II). Het kernhout is goed bestand tegen zuren en basen, terwijl het spinthout minder duurzaam is (natuurlijke duurzaamheidsklasse V).
Fysieke Eigenschappen
| Eigenschap | Waarde |
|---|---|
| Gemiddelde volumieke massa | 650 kg/m³ |
| Radiale krimp (60-30% r.v.) | 0,4% |
| Radiale krimp (90-60% r.v.) | 0,5% |
| Tangentiële krimp (60-30% r.v.) | 0,7% |
| Tangentiële krimp (90-60% r.v.) | 0,8% |
| Werken (60-30% r.v.) | 1,1% |
| Werken (90-60% r.v.) | 1,3% |
| Buigsterkte | 94 N/mm² |
| Elasticiteitsmodulus | 11.000 N/mm² |
| Druksterkte (evenwijdig met de vezel) | 53 N/mm² |
| Schuifsterkte | 12,4 N/mm² |
| Hardheid (Janka) – Langs | 5600 N |
Droging en Vochtgehalte
Iroko droogt relatief snel, zowel versneld als aan de lucht. Er is echter een risico op scheuren en vervormingen, vooral bij kruisdraad. Na het zagen wordt Iroko vaak direct verscheept zonder droging, waardoor de stapellatten soms donkere strepen kunnen achterlaten op het hout.
Bewerkbaarheid
Iroko is goed bewerkbaar, zowel machinaal als met de hand. Echter, hartbarsten kunnen steenharde witte kalkinsluitsels bevatten die de werktuigen kunnen afstompen.
| Bewerkingsaspect | Opmerkingen |
|---|---|
| Machinaal Schaven | Hoek van 20° bij cirkelzaag, 15° bij wolfraamcarbide. |
| Fijn Zaagsel en Schuurstof | Kan allergische reacties veroorzaken. Gebruik een goede afzuiging. |
| Spijkeren en Schroeven | Voorboren noodzakelijk; roestvrij bevestigingsmateriaal aanbevolen. |
| Verlijmen | Gaat vlot met alle gangbare lijmtypes. |
| Oppervlakafwerking | Gebruik kunstharsen om witte vlekken te voorkomen. |
Afwerking
Iroko voor buitentoepassingen blijft vaak onbehandeld en vergrijst dan op natuurlijke wijze. Voor een betere afwerking kunnen kunstharsen zoals cellulosevinylverf of polyurethaanvernis worden gebruikt, die goed drogen en een prima ondergrond vormen voor watergedragen afwerkingsproducten.
Toepassingen
Dankzij zijn duurzaamheid en esthetische kwaliteiten is Iroko geschikt voor een breed scala aan toepassingen, zowel binnen als buiten:
- Buitenconstructies: Buitenschrijnwerk, gevelbekleding, brugleuningen, terrassen, tuinmeubelen, scheepdekken.
- Industriële toepassingen: Containerbodems, laboratoriumtafels.
- Decoratief en Functioneel: Draaiwerk, fineer, parket, trappen.
Commerciële Afmetingen
Iroko is verkrijgbaar in verschillende diktes, breedtes en lengtes:
| Dikte | Vaste Breedtes | Lengte |
|---|---|---|
| 26 mm | 80/105 mm | 60 tot 180 cm |
| 26 mm | 130/155/180/205 mm | 155 tot 450 cm |
| 65 mm | 90/105/130/155/180 mm | 185 cm en langer, gemiddeld 275 cm of beter |
| Keperhout | 52 x 52 mm, 65 x 65 mm | 60 cm en langer |
| Keperhout | 80 x 80 mm, 105 x 105 mm | 60 cm en langer of 245 cm en langer |
| Keperhout | 120 x 120 mm, 130 x 130 mm | 60 cm en langer of 245 cm en langer |
| Keperhout | 155 x 155 mm, 180 x 180 mm | 60 cm en langer of 245 cm en langer |
| Keperhout | 205 x 205 mm, 230 x 230 mm | 60 cm en langer of 245 cm en langer |
| Keperhout | 255 x 255 mm | 60 cm en langer of 245 cm en langer |
Conclusie
Iroko hout is een duurzame en veelzijdige hardhoutsoort die ideaal is voor een breed scala aan toepassingen, zowel binnen als buiten. Het biedt uitstekende bewerkbaarheid, esthetische aantrekkingskracht en langdurige prestaties. Ondanks enkele uitdagingen bij de afwerking en de aanwezigheid van kalkinsluitsels, maakt de combinatie van duurzaamheid en schoonheid Iroko een waardevolle keuze voor diverse bouw- en meubelprojecten.